Karamazov Kardeşler'den...

İnsan varlığının en soylu yanı maneviyat inkar ediliyor; zaferle, hatta nefretle reddediliyor. İnsanlar hele şu son zamanlarda bir özgürlük teranesi tutturdular; neymiş bu peşinden koştukları özgürlük? Yalnızca esirlik ve kendini kıymadan ibaret! Çünkü insanlar "İhtiyaçlarını temin etmeye bak, sen de en yüksek, en zengin kişilerle aynı haklara sahipsin." inancına saplandılar. "İhtiyaçların giderilmesi konusunda hiç çekinme, hatta isteklerini alabildiğine arttır!" Bugün herkesin dilinde bu var, özgürlük böyle anlaşılıyor. İhtiyaçları alabildiğine genişletmek hakkı neler doğurur? Zenginleri yalnızlığa ve manevi çöküntüye, yoksulları kıskançlığa, suç işlemeye götürür. Çünkü hak bağışlanırken ihtiyaçların giderilme yolları gösterilmiş değildir. Güya mesafeler kısaltılmakla düşüncelerin havadan iletilmesiyle insanlar birbirine yaklaşır, kardeşlik bağları güçlenirmiş...İnsanların bu türlü birleşme araçlarına inanmayın. Özgürlüğü ihtiyaçlarını gidermeye ve genişletmeye yarayacak bir araç saydıkları için yaratılışlarına zıt giderler, anlamsız, ahmakça istek, alışkanlık ve ipe sapa gelmez hayallere yer verirler. Sırf karşılıklı kıskançlık, şehvet ve kibir için yaşarlar. Ziyafetler, gezip tozmalar, arabalar, rütbeler, buyruk kulu uşaklar öyle önemli bir ihtiyaç sayılır ki uğruna hayat, onur insanseverlik her şey feda edilir. Bunları sağlayamayınca kendine kıyanlar bile olur. Zengin olmayanlar arasında da aynı şeylere rastlanır. Yoksul tabaka ulaşamadığı isteklerini, kıskançlıklarını şimdilik sarhoşlukla körletir. Ama pek yakında şarap yerine kanla sarhoş olacaklar, gidiş o gidiştir. Sorarım size:
Böyle insan özgür olabilir mi ?

(Dostoyevski, Karamazov Kardeşler, s.418, Türkiye İş Bankası Yayınları, İstanbul,2014)

GORKİ'DEN

   "Gelişim, insanın kendini avutması için icat edilmiştir.
Hayat, akla aykırı ve anlamdan yoksundur.
...
   Hayatımızı işlerimizi kolaylaştırmak isterken yaşamı karmakarışık hale getiriyor, çalışmalarımızı çoğaltıyoruz.Fabrikalar ve makineler hep daha fazla makine yapmak için çalışıyor.Bu ise saçmalıktır! İşçilerin sayısı gün geçtikçe artıyor, oysa buğday üretimi için gerekli olan sadece köylülerdir.Buğday insanın emeğiyle doğadan alabileceği tek şeydir.İnsanın gereksinimi ne kadar az olursa o denli mutlu olur.İstekleri ne kadar fazla olursa özgürlüğü o kadar kısalır."
 Benim Üniversitelerim-M.GORKİ